همه چیز در رابطه با روکش دندان (dental crown)

روکش دندان (dental crown) یکی از رایج ترین روش های بازسازی دندان است. روکش در واقع کلاهکی شبیه به تاج دندان است که قرار است به جای تاج دندان در جویدن غذا نقشی ایفا کند به همین علت آن را تاج مصنوعی نیز میتوان نامید.

تاج به بخش سفید رنگ دندان گفته می شود که از لثه بیرون زده و آن را در دهان می بینید. بخش دیگر دندان ریشه است که در زیر لثه قرار دارد و آن را نمی بینید. روکش دندان کاملاً تاج دندان واقعی را می پوشاند و در واقع دیگر هیچ بخشی از دندان روکش شده را نمی‌بینید. روکش در واقع کلاهکی است که بطور کامل دور تا دور یک دندان را می پوشاند. موارد کاربرد روکش ها در دندانهای با تخریب زیاد مثل دندانهای عصب کشی شده که میزان بافت دندانی باقیمانده کم است برای جلوگیری از شکستن دندان .

دربعضی موارد نیز به منظور بازسازی لبخند و برگرداندن زیبایی به بعضی از دندان ها ممکن است از روکش استفاده شود. بعضی افراد بر این باورند که این درمان درد دارد اما باید بگوییم که خیر روکش دندان که برای دندان های عصب کشی شده گذاشته می شود درد ندارد ولی سایر موارد هم با بی حسی موضعی بی درد خواهد شد.

روکش دندان از مواد مختلف ساخته می شود. بسته به نیاز و سلیقه بیمار نوع آن انتخاب می‌شود:

۱. روکش تمام فلزی، طلا

طلا یکی از قدیمی ترین مواد ترمیم کننده دندان بوده و از دیر باز برای بازگرداندن عملکرد به دندان به عنوان پر کردگی یا روکش مورد استفاده بوده است. روکش طلا مقاوم ترین و محکم ترین نوع روکش دندان است همچنین از نظر هزینه معمولاً گرانترین نوع روکش محسوب می شود.

در این روکش ها قسمت داخلی روکش که در تماس با بافت دندان است از طلا و لایه بیرونی آنها از چینی ساخته می شود . طلا بدلیل خواص منحصربفرد خود بهترین ماده ترمیمی یا روکش در دندانپزشکی محسوب می شود.
هیچ گونه خوردگی یا تغییر رنگ در این روکش ها در اطراف لثه ایجاد نمی شود . تطابق طلا با بافت دندان بسیار مطلوب است و حتی در طول زمان با فشارهای جویدن بهبود می یابد. این روکش ها از لحاظ دوام ،عالی محسوب می شوند.

مزایا

• بسیار مقاوم در مقابل فشار و ضربه
• دوام بالا و طول عمر زیاد
• سازگاری با بدن انسان بدون ایجاد آلرژی و التهاب

معایب

• هزینه بالا
• رنگ طلایی (دربعضی موارد)

۲. روکش تمام سرامیکی

روکش سرامیکی به روش‌های مختلف ساخته می‌شود. یکی از جدید ترین روش های ساخت روکش سرامیکی، استفاده از تکنولوژی دیجیتالی کد / کم است که در آن روکش طراحی، توسط دستگاه تراشیده و ساخته می شود. این روکش را می‌توانید به هر رنگی که می خواهید انتخاب کنید.

اگر چه می توان رنگ آن را مطابق با رنگ دندان های دیگری بیمار تغییر داد اما توجه داشته باشید پس از ساخت و آماده شدن روکش دیگر نمی‌توان تغییری در رنگ آن ایجاد کرد. از نظر شباهت به دندان واقعی، روکش سرامیکی بهترین گزینه است.

در مواردی که زیبایی اولویت اصلی محسوب می شود ، روکش هایی که بصورت یکپارچه از سرامیک یا چینی ساخته شده اند زیبایی فوق العاده ای بوجود می اورد. روکشهای تمام سرامیک سازگاری بسیار مطلوبی با لثه دارند . انواع سرامیک ها با استحکام زیاد مانند سیلیکات و زیرکونیا برای این روکش ها کاربرد دارند. تغییر رنگ یا سایه تیره در لبه های این روکش ها دیده نمی شود . دوام آنها مطلوب و زیبایی آنها فوق العاده است .

از مزایای روکش های سرامیکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت بالا در مقابل تغییر رنگ
• سازگاری با بدن انسان بدون ایجاد آلرژی و التهاب
• زیبایی و رنگ سفید

• مقاومت کمتر نسبت به روکش های فلزی
• سرامیکی فلزی

۳. روکش سرامیکی-فلزی.

روکش سرامیکی فلزی به عنوان روکش پی اف ام (pfm) شهرت دارند. روکش های پایه فلزی یک اسکلت فلزی دارند که یک لایه سرامیک روی آن کشیده شده است. بنابراین از نظر زیبایی تقریباً شبیه روکش تمام سرامیکی است.

رایج ترین نوع روکش ها هستند که قسمت داخلی آنها از فلز و سطح بیرونی آنها از چینی ساخته شده است.در این روکش ها معمولا یک لبه فلزی در پشت روکش نمایان است. در طول زمان با تحلیل لثه ها امکان نمایان شدن لبه فلزی آنها وجود دارد

در طول زمان به دلیل خوردگی ممکن است لبه های فلزی سیاه یا آبی شده ،نمای بد رنگی در لثه ایجاد نماید. بطور کلی رنگ چینی در این روش شفافیت کمتری نسبت به ساختار واقعی دندان دارد.
دوام این روکش ها در صورتی که وضعیت بهداشت دهان بیمار بسیار خوب باشد ،مطلوب است.

مزایای این نوع روکش ها:

• مقاومت بالا به دلیل اسکلت فلزی
• هرینه ی پایین تر نسبت به سایر روکش ها

مراحل ساخت روکش دندان بصورت دیجیتال:

• تراش دندان توسط دندانپزشک
• اسکن دندان تراش خورده
• ارسال اسکن به صورت ایمیل به لابراتوار
• طراحی دیجیتال روکش
• تراش روکش طراحی شده توسط دستگاه cad cam

موارد تجویز روکش دندان

• تمامی دندان های عصب کشی شده در معرض شکستن هستند (زیرا دندان بعد از درمان عصب کشی ریشه شکننده می شود و خاصیت انعطاف پذیری دیواره ها از دست می رود .) روکش دندان به دیواره ها کمک می کند که در مقابل فشارها مقاومت کنند .
• فرم دیواره های باقیمانده دندان بصورتی باشد که ماده پرکردگی درون آن باقی نماند در این صورت به روکش دندان نیاز است .
• جهت ساخت بریج: دوپایه ایمپلنت دندانی برای جایگزینی 3 دندان بهره گرفته شده است، روکش بصورت بریج بین دو پایه قرار میگیرد.
• اصلاح فرم دندان ها : روکش دندان برای ناحیه جلو دهان می تواند دندانها را مرتب کند .
• اصلاح رنگ دندانها : روکش دندان می تواند یک یا چند دندان بد رنگ را زیباتر کند .

میزان تراش دندان برای انواع روکش دندان

برای ساخت هر نوع روکش دندان ابتدا لازم است مقداری از سطح دندان تراشیده شود و سپس قالبگیری از دندان تراش خورده انجام پذیرد که در روش دیجیتال بجای قالبگیری اسکن سه بعدی با دقت بسیار بالاتر انجام میگیرد.

• روکش های دندانی PFM

بیشترین میزان تراش را لازم دارند .( 1.5 تا 2 میلیمتر از همه سطوح دندان )

• روکش های دندانی زیرکونیا ( Zirconia Crown)

لازم است سطح دندان حدود یک میلیمتر تراشیده  شود .

• روکش دندان از نوع فول زیر کونیا (Full Zirconia)

کمترین میزان تراش (حدود 0.5 میلیمتر ) را لازم دارند .

• روکش دندان کاملا فلزی (Full Metal)

تراش دندان در حد 0.5 میلی متر کافیست

دوام روکش دندان (dental crown)

عمر یک روکش دندان به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله :

• بهداشت دهان و دندان فرد
• کیفیت ترمیم و دیواره های دندان پایه
• کیفیت عصب کشی دندان پایه روکش دندان
• سلامت لثه اطراف روکش دندان
• عدم وجود تماس های جونده زودرس و دندان قروچه
• فیت بودن کامل روکش دندان روی دندان پایه و لثه
• استفاده از سمان مناسب برای چسباندن روکش دندان